جدا شدگی شبکیه
شبکیه یک پرده بسیار نازک و داخلی ترین لایه از بافت های کره چشم محسوب می شود. این بافت حساس ترین و مهمترین بافت چشم در دریافت و پردازش نور و ارسال پیام به عصب چشم می باشد. در جداشدگی شبکیه، بین این لایه و لایه های زیرین یعنی کورویید و اسکلرا فاصله افتاده و بین آن معمولا مایع تجمع می یابد. در این حالت خونرسانی و تغذیه شبکیه مختل شده و بینایی کاهش می یابد.
علت بروز جداشدگی شبکیه چیست؟
جداشدگی شبکیه علل مختلفی دارد.
در برخی موارد علت آن کاملا مشخص است: بدنبال ضربه به چشم – در مواردی که شماره عینک بالاست (بیشتر از منفی 6) – وجود ضعف در شبکیه بدلیل وجود برخی ضایعات در آن
اما در برخی موارد فرد هیچ مشکلی نداشته و کاملا ناگهانی دچار علایمی مثل جرقه و یا مگس پران شده و سپس پارگی شبکیه رخ داده است. معمولا از سن 45 سالگی به بعد شاهد این نوع پارگی می باشیم. علت آن به ساختار مخصوص چشم و وجود ژلی به نام ویتره در داخل کره چشم است. در یک فرآیند طبیعی با افزایش سن این ژل آبکی شده و از سطح شبکیه جدا می شود اما در برخی موارد این فرآیند با چسبندگی های غیرطبیعی به شبکیه همراه می شود که منجر به کشش شبکیه و پارگی آن می شود. پس در این نوع علت آن افزایش سن است.
آیا جداشدگی شبکیه بهبود می یابد؟
پاسخ به این سوال به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که مهمترین آن نوع پارگی شبکیه و مدت زمان پاره بودن آن است. شبکیه جدا شده به دلیل مختل شدن تغذیه و خونرسانی همچون درختی است که از ریشه خارج شده و در بیرون خاک قرار دارد. هر چه زودتر درخت مجددا در خاک کاشته شود احتمال زنده ماندن و میوه دادن آن بیشتر است. پس هر چه مراجعه به جراح شبکیه دیرتر انجام شود احتمال بهبود دید کمتر می شود.
نوع پارگی و درگیر شدن قسمت مرکزی شبکیه نیز از عوامل بسیار مهم در تعیین دید نهایی می باشند. در مواردی که قسمت مرکزی شبکیه نیز درگیر شده باشند احتمال بهبود دید به نحو قابل توجهی کاهش می یابد.
چه روشهای جراحی برای جداشدگی شبکیه وجود دارد؟
برای چسباندن شبکیه دو روش اصلی وجود دارد:
- فشار از خارج کره چشم توسط کمربند: این روش گاهی تنها پیش زمینه برای جراحی بعدی یعنی ویترکتومی می باشد.گاهی نیز بسته به شرایط چشم بیمار (نوع ومکان پارگی و ازمان آن) تنها با کمربند چسباندن شبکیه ممکن می باشد.اینکه چقدر احتمال دارد تنها با کمربند شبکیه اتصال پیدا کند بعد از معاینه توسط جراح شبکیه توضیح داده خواهد شد.
- فشار از داخل کره چشم توسط تامپون مثل روغن یا گاز با عمل ویترکتومی:
در این موارد استفاده از روغن جهت پر کردن چشم و فشار از داخل متداول است و در اینصورت نیاز به جراحی دیگری در ماههای آینده جهت خروج روغن می باشد.
آیا چشم دیگر من هم ممکن است درگیر شود؟
متاسفانه بله. مطالعات نشان داده اند که در افرادی که دچار جداشدگی شبکیه در یک چشم می شوند شانس تکرار آن در چشم مقابل حدود 4 درصد می باشد (در مقایسه با 01/0 درصد در افراد عادی جامعه یعنی حدود 400 برابر یک چشم عادی)در خصوص چشم سالم باید بسیار به علایم هشدار دهنده همچون جرقه و مگس پران حساس بود و در صورت هر گونه تجربه ای توسط نزدیکترین چشم پزشک معاینه شود.
هدف جراح در این جراحی همچون باغبانی است که قصد دارد آن درخت از ریشه در آمده را مجددا در خاک قرار داده تا به آن آب و غذا برسد.
• هدف اصلی این جراحی چسباندن شبکیه به لایه های زیرین است تا خونرسانی و تغذیه مناسب بافت انجام شود. حداقل مزیت چسباندن شبکیه این است که مانع از بین رفتن کره چشم و کوچک شدن و متعاقبا تخلیه چشم می شود.
• هدف ثانویه جراحی حفظ دید فعلی است تا وضعیت بدتر نشود.
• هدف ثالثیه جراحی بهبود دید فعلی است که الزاما در کنترل جراح نیست و همانطور که نمی توان در خصوص میوه دادن درخت دوباره کاشته شده نظر قطعی داد در خصوص بهبود دید نیز نمی توان نظر قطعی داد.
در برخی از موارد که پارگی ها کوچک و جراحی زود انجام شده باشد بهبود دید تا 50 درصد و بیشتر هم مشاهده می شود و در برخی موارد که جراحی دیر انجام می شود یا شدت پارگی زیاد باشد ممکن است بهبود
برای چسباندن شبکیه دو روش اصلی وجود دارد:
1- فشار از خارج کره چشم توسط کمربند:
• این روش گاهی تنها پیش زمینه برای جراحی بعدی یعنی ویترکتومی می باشد.
• گاهی نیز بسته به شرایط چشم بیمار (نوع ومکان پارگی و ازمان آن) تنها با کمربند چسباندن شبکیه ممکن می باشد.
• اینکه چقدر احتمال دارد تنها با کمربند شبکیه اتصال پیدا کند بعد از معاینه توسط جراح شبکیه توضیح داده خواهد شد.
2- فشار از داخل کره چشم توسط تامپون مثل روغن یا گاز با عمل ویترکتومی:
در این موارد استفاده از روغن جهت پر کردن چشم و فشار از داخل متداول است و در اینصورت نیاز به جراحی دیگری در ماههای آینده جهت خروج روغن می باشد.
• در صورتیکه عمل کمربند انجام شده باشد نیازی به رعایت وضعیت بدنی خاصی نمی باشد. درد در هفته اول بعلت گذاشتن کمربند رایج است و عزیزان می توانند از مسکن استفاده نمایند ولی درد نباید تشدید شود و هر روز باید درد کمتری نسبت به روز گذشته داشته باشند.
• در صورتیکه عمل ویترکتومی انجام شده باشد بیمار باید وضعیت خاصی را طبق دستور پزشک رعایت نماید که معمولا وضعیت رو به شکم است و به مدت حداقل 3 الی 5 روز توصیه می شود. در این حالت هر گونه سفر با هواپیما و یا رفتن به ارتفاعات کوهستانی باید با اجازه پزشک باشد.
• در صورت استفاده از بخیه، بخیه ها در این نوع عمل ها جذبی می باشد و بعد از 4 تا 6 هفته جذب می شوند.
• پرهیز غذایی خاصی ندارد. استحمام و تماس آب با چشم تا یک هفته انجام نشود.
• معاینه در هفته های اول با فواصل اندک انجام می شود و به مرور فواصل معاینات زیاد می شوند.
• در صورت استفاده از روغن و مناسب بودن وضعیت شبکیه ، خروج آن حدود 6 ماه بعد طی عمل جراحی انجام می شود.
• بعد از به ثبات رسیدن وضعیت شبکیه، پیگیری سالیانه توصیه می شود.
کلام آخر : جدا شدگی شبکیه
جداشدگی شبکیه باید در اسرع وقت تحت جراحی قرار گیرد. فلذا تشخیص به موقع و سریع آن بسیار کمک کننده است. نسبت به علایم جرقه و مگس پران بخصوص در موارد تشدید شدن نباید بی تفاوت بود و در اسرع وقت باید توسط همکاران چشم پزشک تحت معاینه قرار گرفت.درحصول نتیجه نهایی جراحی شبکیه برخی موارد به بیمار مربوط می شود (وضعیت گیری مناسب و معاینات به موقع) برخی موارد به جراح مربوط می شود (جراحی صحیح و اصولی) و برخی موارد نه در اختیار بیمار هست و نه در اختیار جراح (خونرسانی و تغذیه مجدد و بازسازی بافت حساس شبکیه) و باید پس از انجام تلاش ها بر خدا توکل نمود و نتیجه را به او سپرد.
((یا من اسمه دوا و ذکره شفا))
021-91693456
info@drmirghorbani.com
قائمشهر ابتدای خیابان ساری مجتمع دریای نور طبقه ۴ واحد۴۰۵
09309409301